یکی از روش های همکاری افراد در فعالیت های مختلف، تشکیل شرکت است که به آن ها امکان می دهد با مشارکت سرمایه، مهارت یا منابع خود، فعالیت اقتصادی مشترک انجام داده و در سود و زیان آن شریک شوند.
شرکت مدنی یکی از انواع شرکت هاست که برخلاف شرکت های تجاری، فاقد شخصیت حقوقی است و نیازی به ثبت رسمی ندارد. در این مطلب از سایت ثبت شرکت خوارزمی به بررسی اینکه شرکت مدنی چیست، ویژگی ها، انواع و نکات مهم در رابطه با آن پرداخته خواهد شد.
منظور از شرکت مدنی چیست؟
در پاسخ به این سوال که شرکت مدنی چیست، می توان گفت این نوع شرکت شکلی از شراکت است که دو یا چند نفر با هم توافق می کنند تا دارایی، سرمایه یا مهارت های خود را برای انجام یک فعالیت مشخص به اشتراک بگذارند و در سود و زیان آن شریک شوند.
برخلاف شرکت های تجاری، مسئولیت تعهدات شرکت مستقیما بر عهده شرکا است. اساس شکل گیری شرکت مدنی بر توافق و قرارداد بین شرکا است، اما این به معنای آن نیست که شرکت وجود خارجی ندارد.
درواقع، شرکت مدنی یک شرکت واقعی است که به جای ثبت رسمی، وجود آن و قواعد اداره آن براساس قرارداد و همکاری شرکا تعریف می شود.
این نوع شرکت مناسب فعالیت های مشترک غیرتجاری و پروژه های محدود است که شرکا می خواهند به طور مستقیم در مدیریت، تقسیم سود و مسئولیت ها مشارکت داشته باشند.
ویژگی های شرکت مدنی
۱. فاقد شخصیت حقوقی مستقل است
شرکت مدنی به عنوان یک نهاد حقوقی مستقل شناخته نمی شود و خود شرکت نمی تواند مانند یک شخص حقوقی اقدام کند. یعنی قراردادها، دعاوی و تعهدات آن مستقیما به شرکا باز می گردد و شرکا باید شخصا مسئولیت های مالی و حقوقی شرکت را بر عهده بگیرند.
۲. معاملات آن تجاری تلقی نمی شوند
فعالیت شرکت مدنی معمولا در حوزه غیرتجاری قرار دارد و برای همین معاملات آن تابع مقررات تجاری نیست. به عبارت دیگر، این شرکت بیشتر برای اهداف مشترک غیرتجاری، پروژه های محدود و فعالیت های مشخصی طراحی شده است که شرکا در آن مستقیما مشارکت می کنند.
۳. نیاز به ثبت رسمی ندارد
برای تشکیل این نوع شرکت الزامی به ثبت در اداره ثبت شرکت ها وجود ندارد. شرکت می تواند فقط بر اساس قرارداد شرکا شکل گیرد و همین موضوع باعث می شود فرایند تاسیس سریع تر و ساده تر باشد.
با این حال، توصیه می شود قرارداد شرکت مدنی به صورت مکتوب و دقیق تنظیم شود تا در صورت بروز اختلاف، شواهد قانونی موجود باشد.
۴. تابعیت و اقامتگاه ندارد
از آنجا که شرکت مدنی بدون شخصیت حقوقی است، تابعیت و اقامتگاه مشخصی ندارد. این بدان معناست که محل سکونت یا تابعیت شرکا تعیین کننده روابط قانونی و رسیدگی به اختلافات است و خود شرکت نمی تواند به تنهایی در مراجع قضایی یا اداری حضور داشته باشد.
۵. مالکیت شرکا بر آورده شان باقی می ماند
هر شریک مالک آورده ای است که به شرکت می آورد و این دارایی ها به صورت مشاع بین شرکا تقسیم می شود. یعنی مالکیت شرکا از بین نمی رود و هر تصمیم برای استفاده از دارایی ها باید با توافق شرکا انجام شود.
این ویژگی باعث می شود کنترل بر منابع و سرمایه شرکت همیشه در دست شرکا باقی بماند.
۶. سهیم بودن در سود و زیان
شرکا در سود و زیان فعالیت های شرکت مدنی شریک هستند و سهم هر یک از آن ها معمولا براساس توافق اولیه یا میزان آورده شان مشخص می شود.
این به معنای مشارکت مستقیم شرکا در نتایج مالی شرکت است و مسئولیت زیان ها نیز به صورت مشترک بر عهده آن هاست.
۷. انعطاف بیشتری در قرارداد میان شرکا دارد
شرکا می توانند براساس توافق خود جزئیات اداره شرکت، میزان سهم سود و زیان، نحوه خروج یا ورود شریک جدید و حتی شرایط انحلال شرکت را تعیین کنند.
این انعطاف باعث می شود شرکت مدنی برای همکاری های محدود و پروژه های خاص گزینه مناسبی باشد و نیاز به مقررات سختگیرانه تجاری نداشته باشد.
۸. قابلیت انحلال ساده تر
شرکت مدنی می تواند به راحتی منحل شود، به ویژه اگر مدت زمان مشخصی برای آن تعیین نشده باشد. هر یک از شرکا می توانند درخواست خروج کنند یا بر اساس توافق با سایر شرکا شرکت را منحل کنند.
انواع شرکت مدنی چیست؟
حال که با تعریف این شرکت و ویژگی های آن آشنا شدیم، وقت آن است که بدانیم انواع شرکت مدنی چیست تا تفاوت ها و کاربردهای هر یک را بهتر درک کنیم.
- شرکت مدنی اختیاری: شرکتی که بر اساس توافق و اراده افراد شکل می گیرد، مثلا با عقد قرارداد یا عمل شرکا برای اشتراک در مال یا فعالیت.
- شرکت مدنی قهری: شرکتی که بدون اراده شرکا ایجاد می شود، مانند زمانی که ورثه به طور مشترک مالک مال مورث می شوند یا چند نفر اموال خود را با هم مخلوط می کنند.
نکات مهم در نحوه اداره کردن شرکت مدنی چیست؟
نحوه اداره کردن شرکت مدنی چند نکته کلیدی دارد که رعایت آن ها هم برای حفظ روابط بین شرکا و هم برای جلوگیری از مشکلات قانونی اهمیت دارد. مهم ترین نکات عبارتند از:
- در شرکت مدنی شرکا معمولا توافق می کنند یک یا چند نفر از خود یا خارج از شرکا مسئول اداره شرکت باشند. این افراد مأذون در اداره نامیده می شوند و اگر چند نفر باشند، هر یک می تواند به صورت مستقل اقدام کند.
- مدیری که به اداره شرکت مأذون شده می تواند اقدامات لازم برای اداره شرکت را انجام دهد، اما در صورت کوتاهی یا تقصیر، مسئول است.
- شرکا می توانند در قرارداد نحوه اداره، سهم سود و زیان، ورود یا خروج شریک و حق تصمیم گیری را مشخص کنند و آنچه در قرارداد آمده، ملاک عمل است.
- سهم هر شریک در سود و زیان براساس توافق مشخص می شود و بخشی از اداره شرکت به شمار می رود.
- شرکا می توانند بر اساس توافق شرکت را منحل کنند، شریک جدید وارد یا شریکی خارج شود. در برخی موارد مدیر مأذون هم ممکن است از سمتش کنار گذاشته شود.
به طور کلی اداره این نوع شرکت بر اساس توافق و همکاری شرکا انجام می شود و هر تصمیم مهم باید با موافقت آن ها صورت گیرد. این نکته نشان می دهد که مفهوم شرکت مدنی چیست و چگونه براساس قرارداد و مشارکت شرکا مدیریت می شود.
سوالات متداول
شرکا در سود و زیان شرکت مدنی چگونه شریک می شوند؟
سهم هر شریک در سود و زیان بر اساس توافق یا میزان آورده او تعیین می شود.
اداره شرکت مدنی چگونه انجام می شود؟
اداره این شرکت بر اساس توافق شرکا و تعیین مدیر یا مدیران انجام می شود.
شرایط ورود یا خروج شریک در شرکت مدنی چیست؟
ورود یا خروج شریک در این شرکت براساس توافق شرکا و مفاد قرارداد مشخص می شود.
شرکت مدنی چگونه منحل می شود؟
این نوع شرکت می تواند با توافق شرکا یا پایان مدت مشخص منحل شود.
آیا شرکا مسئول تعهدات شرکت هستند؟
بله، مسئولیت تعهدات شرکت مستقیما بر عهده شرکا است.
جمع بندی
در این مطلب به توضیح اینکه شرکت مدنی چیست و بررسی ویژگی ها، انواع و روش های اداره آن پرداختیم. آگاهی از این موارد به شرکا کمک می کند تصمیمات بهتری درباره مدیریت، سهم سود و زیان و ورود یا خروج شریک بگیرند و از بروز اختلافات جلوگیری شود.
مشاوره با افراد متخصص روند ثبت شرکت از نوع مدنی را آسان می کند و برای این امر می توانید از خدمات سایت ثبت شرکت خوارزمی بهره مند شوید.